- ASIA Minor superioris pars
- ASIA Minor superioris parsin Cherronesi formam coacta, cuius Isthmus a sinu Issico ad Pontum usque Euxinum partingit. In hac Theodorus Lascares, Alexii gener imperium artiguit. A. C. 1288. Hodie Natolia Turcis dicitur, a Graeco ἀνατολὴ, quod Orientem significat. Huius partes sunt Cilicia, Lycaonia, Paphlagonia, Pontus, Cappadocia, Bithynia, Phrygia, Mysia, Lydia, Pamphylia, Aeolis, Ionia, Licya, et Caria. Cicero pro Flacco: Namque ut opinor, Asia vestra constat ex Phrygia, Mysia, Caria, Lydia. Virg. Aen. l. 3. v. 1.Postquam res Asiae, Priamique evertere gentemImmeritam visum superis. ---- ----Ita Nic. Lloydius. Morerus vero has ei tantum partes tribuit, Pyhrygiam, Mysiam, Lydiam, Cariam, Aeoliam, Ioniam et Doridem. Plurimas Asia prae reliquis partibus Mundi praerogativas habet. Namque ibi primus homo formatus, coloniis postmodum in universum orbem deductus; sedes fuit Ecclesiae vereris I. Christi natals solum; Imperiis insuper Aslyriorum, Medorum, Persarum, Graecorum, Parthorum, iterumque Persarum, Saracenorum, denuoque Persarum, qui sub Ismaele Sopho circa A. C. 1502. tertiâ vice emerserunt, incluta, etc. In Minore septem Ecclesiae, ad quas ipse FILIUS DEI, per S. Iohannem Apostolum et Euangelistam totidem Epistolas scribi iussit, de quibus Apocalys. c. 1. 2. 3. XII. quoque hîc insignes urbes (XIII. Eusebio) terrae motu (Orosio, sub mortem christi, quod Lipsius negat) collapsae sunt, quarum ruinas, Sardium imprimis, Tiberii liberalitas sublevavit. Tacit Annal. l. 2. Oros. l. 7. c. 3. Strabo l. 3. Quidam ad A. C. 17. referunt, Florentissrmas hîc Ecclesias fuisle, Irenaeus narrat l. 1. c. 2. et 3. l. 3. c. 4. quibus iidem fidei articuli, cum iis, qui in Protestantium Ecclesiis hodieque vigent: circa A. C. 180. Asiatici Episcopi opposuêre se strenue Victori Episcopo Romano, qui ob Pascha 14. Lunâ celebratum, in Asiae Ecclesias Excommunicationis dirum fulmen strinxit: Circa A. C. 196. 198. Euseb. l. 5. c. 23. A latrociniis Asiam purgavit Aurelius Probus, A. C. 279. Vopisc. in eius vita. In divisione orbis, a Constantino facta, huic cum Oriente cessit, Licinio Occidente permissô A. C. 316. Tremuit, sub Leone Isautio, A. C. 740. qui motus etiam Constantinopolim concussit. Sub Michaele Duca, Nicephorus Botoniates, in Asia imperium arripuit, A. C. 1075. Nicephorô Brienniô in Thracia rerum suarum satagente. Andronicus dein, a Turcis infestatus, illam reliquit, A. C. 1303. Niceph. Greg. l. 3. Ob huius Duces a Baiazete Turcarum Imperatore ditionibus suis depulsos, Tamerlanes ingens illi bellum conflavit, eumque captum et caveae ferreae inclusum per totam Asiam circumduxit. A. C. 1399. Tanta porro Asiae ubertas rerum omnium atque fertilitas fuit, ut omnibus terris vel hôc solô antecellere videretur. Cicer. pro Q. Ligario, Asia tam opima est et fertelis, ut et ubertate agrorum, et varretate fructuum, et magnitudine pastions, et multitudine earum verum, quae expertantur, facile omnibus terris antecellat. Eadem Mithridates, apud Iustinum, l. 38. c. 7. ad milites contionaturus affirmat. Ait enim, Neque caelô Asiae esse temperatius aliud, nec solô fertilius, nec urbium multitudine amcenius, magnamque temporis partem, non ut militiam, sed festum diem acturos. Inde Propertius, l. 1. El. 9. v. 14.Atque Asiae veteres cernere divitias.Horat. l. 1. Sat. 7. v. 18.---- ---- Brutô Praetore tenentemDitem Asiam. ---- ----Atque de opulentia provinciae huius inde etiam coniectura fieri potest, quod Sulla mulctae nomine XXM. talentûm imposuerit: Antonius totidem unô annô abstulerit, teste Plut. in Lucullo et Antonio. Hinc Tacitus, in Agricola, c. 6. provinciam divitem, et paratam peccantibus vocat. Plura si velis, consule Strabonem, l. 1. et 2. Plin. l. 5. et 6. Pomp. Melam l. 1. Ptol. Cluverium, Labbeum, Sansonem, inprimis Reverendiss. Iac. Usserium Archiepiscopum Armachanum, in tractatu de Asia Minore. Dividitur Baudrando Asia Minor in 4. partes; quarum maior versus occidentem, et mare Aegeum extensa, proprie Anatolia; ubi fuerunt olim Bithynia, Paphlagonia, Mysia, Phrygia, Lydia, Aeolis, Ionia, Caria et pars Galatiae. Alzera pars versus Pontum Euxinum et Septentrionem Amasia dicitur, seu Rum, ubi alias Pontus, Cappadocia et pars Galatiae. Tertia Caramania, ad Meridiem et iuxta mare Mediterraneum occupat totum terrae tractum, ubi alias Cilicia, Pamphylia, Lycaonia. Quarta in Orientem porrecta versus Euphratem Aladuli dicitur, continetque Armeniam minorem antiquam. Ferrario Asia proprie dicta, Mysiam, seu Phrygiam minorem cum Troade, Aeolidem, Ioniam Cariamque cum Lydia et Phrygia magna complectitur, mari Aegeô, Icariô, Myrtoô, Rhodiôque circumfluô. Urbus olim Alexandria, Cyzicus, Ilium, Pergamum, Smyrna, Ephelus, Milerus, Halicarnassus, Gnidus, Sardes, Magnesia, Apamea, Cibyra, clarae: Nunc Smyrna, Cotiaeum, Magnuesia. Octav. Ferrarius Lexic. Geogr.Asiae Minoris regiones, quae mare attingunt:Ad Septentrionem. Pontus. Pahlagonia. Cappadocia. Ad Occidentem. Bithynia. Mysia. Phrygia minor. Troas. Aeolis. Garia. Ionia. Ad Austrum. Cariae pars. Lycia. Pamphylia. Cilicia. Iuxta Euphrat. fluv. ad ort. Euphratesia, pars Syriae. Comagene, pars Syriae. Melitene, pars Armen. Armenia minor.Mediterraneae.Galatia. Lycaonia. Pisidia. Isauria. Phrygia magna. Lydia, seu Maeonia.Asiae Minoris regionum Metropoles sub Patriarcha Constantinopolitano, maioribus asterisinô notatis:Abydas, Mysiae. * Adana sub Patriarcha Antiocheno, Ciliciae. * Amasea Cappadociae. Amastris, Paphlagoniae. Amorium, Phrygiae maior. Anazarba, et Anazarbus, Ciliciae. * Ancyra, Galatiae. * Antiochia gemina una Cariae, altera Pisidiae. Apamia gemina una Bithyniae, altera Phrygiae magnae. * Attalia, Pamphyliae. Caesarea, quae et Mazaca, Cappadociae. * Caesarea altera Ciliciae, nunc sedes Satrapae. Camachus, Ciliciae. Celtzene in Armenia minore. Cerasus, Cappadociae. Chalcedon, Bithyniae. * Chios, insulae cognominis. Chonae, quae et Colossae, Phrygiae magnae. Claudiopolis, Honoriadis in Ponto. Colonia, Armeniae minoris. * Cotyaeum, Phrygiae maioris Cybistra, Armeniae minoris. Cyzicus, Mysiae. Ephesus, Ioniae. Euchaita, Paphlagoniae. Gangra, Pahlagoniae. Germa, Galatiae. Heraclea Ponti. Hierapolis, Phrygiae maioris * Iconium, Lycanoniae. Laodicea, Lydiae. * Melitene, Armeniae minoris Miletus, Cariae. * Mitylene, Lesbi insulae. Mocasus, Cappadociae. Mopsuelstia sub P. Antiocheno, Ciliciae. Myra, Lyciae. Nacolia, Phrygiae maioris * Neocaesarea, Cappadociae. Nazianzus, Cappadociae. Nicaea, Bithyniae. Nicomedia, Bithyniae. Pergamus, Troadis. Perge, Pamphyliae, sedes nunc Sylaei. Pessenus, Galatiae. Philadelphia, Lydiae. Pompeiopolis, gemina, una Paphlagoniae everla, altera Ciliciae sub Patriarcha Antiocheno. * Perusa. Rhizus, et Rhizaeum, Cappadociae. * Rhodus, insula cognominis. Samosata sub Patriarcha Antiocheno, Comagenes. * Sardes, olim Lydiae regia. Sebaste, Ciliciae. * Sebastopolis, Cappadociae. Seleucia, Cilciae. Sida, Pamphiliae. Silaeum seu Silvum, Pamphyliae apud Pergen. * Smyrna, Ioniae. Stauropolis, Cariae. Synnada, Phrygiae maioris * Tarsus sub Patriarcha Antiocheno, ciliciae. Trapezus, Cappadociae. Tyana, Cappadociae.Urbes Asiae Minoris nunc celebres:Amasia, Amasia. Ancira, Angouri. Attalia, Sattalie. Chalcedon, Scutaret, et Scutari. Cotiaeum, Cutaige, seu Cutage. Iconium, Cogni.Issus, Laiazzo. Prusa, Bruse et Bursia. Sinope, Sinaba. Smirna, Smirne. Trapezus, Trebizonde, aliis Tarabosan.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.